Frakturen

Clavicula

Frakturen van het sleutelbeen komen vaak voor (zie fig 1).

fig 1: fraktuur van de clavicula, met duidelijke verplaatsing

Bij kinderen is dit een van de meest voorkomende breuken en ontstaat bijna altijd door een val op de schouder. Gelukkig genezen deze meestal zonder speciale behandeling: vaak is het tijdelijk dragen van een mitella, zolang de pijn bestaat, genoeg. Ook al is de vorm van de clavicula na de fraktuurgenezing niet helemaal normaal, dan is er bij kinderen de eigenschap dat frakturen remodeleren, d.w.z. de oorspronkelijke vorm weer terugkrijgen.
Bij volwassenen ligt dat iets anders; ook bij hen ontstaat deze breuk meestal door een val op de schouder. De 2 delen van het sleutelbeen worden door verschillende spieren vaak wat uit elkaar getrokken; meestal is deze verplaatsing ofwel dislokatie niet zo ernstig en geneest ook deze fraktuur met een conservatieve behandeling, waarbij de arm wordt geimmobiliseerd in een mitella.
Bij een forse verplaatsing, zeker ook als de breuk uit meerdere fragmenten bestaat wordt deze tegenwoordig ook wel direkt geopereerd; de delen van het sleutelbeen worden bij elkaar gehouden middels een plaat en schroeven (zie fig 2).

fig 2: plaat en schroeven op de clavicula fraktuur

De meeste breuken van het sleutelbeen bevinden zich halverwege, zeldzamer zijn de frakturen aan 1 van de uiteinden.

Scapula

Frakturen van het schouderblad komen weinig voor (zie fig 3).

fig 3: achteraanzicht van een een 3-dimensionale CT scan afbeelding van het linker schouderblad (scapula), met een fraktuur van de scapula, zich uitbreidend tot de achterkant van het kommetje (glenoid) van het schoudergewricht

De meest voorkomende is een fractuur van het kommetje van het gewricht (glenoid) dat een onderdeel is van de scapula. Bij een forse verplaatsing (dislokatie) van de fraktuurdelen is een operatieve behandeling nodig.
Andere fracturen van de scapula behoeven vaak geen operatieve behandeling omdat de scapula ruim omgeven is door spieren: een niet anatomische fraktuur valt niet op onder al die spieren en levert ook geen funktie beperking op.

Humerus

Er treden vaak frakturen op in de kop van de bovenarm. Na de heup en pols fraktuur is de humeruskop fractuur de meest voorkomende fraktuur op oudere leeftijd.
Er kan 1 onderdeel van de kop van de humerus kop afbreken, zoals b.v het tuberculum majus (zie fig 4) of meerdere onderdelen, waarbij in het ergste geval beide tubercula zijn afgebroken en de kop uit de kom is geschoten (luxatie).

fig 4: breuk van een onderdeel van de kop, het tuberculum maius, waaraan 2 van de cuff spieren aanhechten, deze trekken het afgebroken fragment nogal eens van de kop af; deze breuk treedt vaak op bij een luxatie van de schouder, zoals hier afgebeeld

Dit zijn z.g. vier fragment frakturen, al of niet met een luxatie van de humerus kop (zie fig 5a en 5b).

fig 5a: een 4 fragment fraktuur van de bovenarm/schouder waarbij de kop nog tegenover de kom staat; 

fig 5b: eveneens een 4 fragment fraktuur waarbij de kop geluxeerd is uit de kom

Onbehandeld leiden deze frakturen vaak tot bewegingsbeperking en pijn. Er is geen standaard behandeling voor deze breuken: bij jonge of aktieve mensen wordt er zoveel mogelijk naar gestreefd de anatomie te herstellen.
Bij de bejaarde patient wordt soms gekozen voor een conservatieve behandeling, als de fraktuur delen niet ernstig zijn verplaatst. Als er een forse verplaatsing (dislokatie) van de fraktuurdelen bestaat, dan wordt er of een osteosynthese (repositie van de delen en fixatie met plaat en schroeven (zie fig 6)) uitgevoerd of er wordt een prothese geplaatst.

fig 6: een fraktuur van de kop van de bovenarm, behandeld met een plaat en schroeven

Tegenwoordig zijn er speciale prothesen voor frakturen beschikbaar, welke een iets beter resultaat laten zien dan de standaard prothesen bij frakturen (zie fig 7a en 7b).

fig 7a: een fraktuur van de bovenarm behandeld met een prothese

fig 7b: na het plaatsen van een humeruskop prothese

Er is op dit moment nog geen bewijs, dat operatieve behandeling beter is dan de conservatieve behandeling. De keus is vooral afhankelijk van het type fraktuur en de ervaring van de chirurg.